Các đại biểu dự Hội nghị nghiên cứu, quán triệt Chuyên đề năm 2024 “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc và con người Sóc Trăng, đáp ứng yêu cầu đổi mới, hội nhập và phát triển”.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa mới, con người Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và con người nói riêng là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta. Hệ thống các quan điểm lý luận về văn hóa, luận điểm về con người trong tư tưởng của Người là kết tinh những giá trị văn hóa Đông và Tây, truyền thống và hiện đại, dân tộc và quốc tế; là nhân cách, bản lĩnh văn hóa của một nhà văn hóa kiệt xuất; là sự vận dụng sáng tạo những lý luận về văn hóa, con người của chủ nghĩa Mác - Lênin. Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi” và coi văn hóa là một mặt trận, một lĩnh vực hết sức quan trọng, con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp cách mạng. Theo Người, “vô luận việc gì, đều do người làm ra, và từ nhỏ đến to, từ gần đến xa, đều thế cả” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, t.5. tr.281).
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn nhất quán quan điểm văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội sinh hun đúc nên phẩm chất, cốt cách con người Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước; con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Mục tiêu nhất quán của Đảng là “xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Là một tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Sóc Trăng là “mái nhà chung” của cộng đồng các dân tộc anh em sinh sống cộng cư với nhau. Mỗi dân tộc đều có những nét văn hóa đặc sắc, riêng biệt và trong quá trình sinh sống đã có sự giao thoa về văn hóa giữa các dân tộc. Chính điều đó đã tạo nên bản sắc văn hóa vô cùng độc đáo của người dân tỉnh Sóc Trăng. Vì vậy, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc và con người Sóc Trăng trên cơ sở phát huy những thành tích đạt được trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong những năm qua, triển khai thực hiện Chuyên đề năm 2024 “Học tập và theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc và con người Sóc Trăng, đáp ứng yêu cầu đổi mới, hội nhập và phát triển”, là nhiệm vụ chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quá trình đổi mới, hội nhập và phát triển, tạo sức mạnh nội sinh, tổng hợp, giúp tỉnh nhà ngày càng phát triển bền vững, phồn vinh, hạnh phúc.
Để góp phần triển khai thực hiện hiệu quả Chuyên đề năm 2024, các cấp ủy, tổ chức đảng, các địa phương, cơ quan, đơn vị cần quán triệt và quan tâm thực hiện tốt một số nhiệm vụ giải pháp cụ thể như sau:
Một là, đẩy mạnh việc học tập, quán triệt tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về xây dựng văn hóa, phát triển con người gắn với triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng văn hóa, phát triển con người.
Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp trên địa bàn tỉnh tiếp tục nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của nhiệm vụ xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh gắn với phát triển kinh tế - xã hội, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, là cuộc vận động toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; khơi dậy mạnh mẽ hơn nữa tinh thần yêu nước, ý chí tự cường, tinh thần đoàn kết, khát vọng vươn lên. Qua đó, tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của mỗi cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân; để văn hóa thực sự là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; chăm lo nguồn lực con người toàn diện.
Tăng cường quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả, sáng tạo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và các nghị quyết của Đảng về văn hóa, con người, gắn với thực tiễn xây dựng văn hóa, chăm lo cho con người của tỉnh. Nghiêm túc quán triệt những chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, xem sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của nền văn hóa, con người Việt Nam chính là nguồn lực và động lực cho phát triển đất nước trong giai đoạn mới; là những giải pháp căn cơ trong triển khai thực hiện xây dựng văn hóa, con người của tỉnh. Đây cũng là phương châm hành động xuyên suốt của toàn Đảng bộ, toàn quân, toàn dân đối với sự nghiệp xây dựng phát triển văn hóa, con người Sóc Trăng; thể hiện quyết tâm chính trị trong xây dựng, giữ gìn, khát vọng chấn hưng, phát triển nền văn hóa và con người của tỉnh.
Tiếp tục xác định việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người toàn diện là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị; xây dựng các chương trình, kế hoạch hằng năm của từng cấp, từng ngành, từng địa phương, đơn vị để lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện.
Hai là, đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước đối với các vấn đề liên quan đến việc phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc và phát triển con người Sóc Trăng đáp ứng yêu cầu đổi mới, hội nhập và phát triển.
Đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy về nhiệm vụ xây dựng văn hóa, con người Sóc Trăng phát triển toàn diện. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về xây dựng và phát triển văn hóa, con người đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững tỉnh nhà, phù hợp với từng đối tượng, lĩnh vực và địa bàn. Thống nhất về tư tưởng và hành động trong xây dựng, phát triển văn hóa, con người từ tỉnh đến cơ sở.
Phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các địa phương, cơ quan, đơn vị trong xây dựng văn hóa trong Đảng, trong hệ thống chính trị, trước hết là môi trường văn hóa công sở, đạo đức công vụ. Rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, có ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật, dân chủ đi đôi với kỷ luật, kỷ cương, thấm nhuần đạo đức cách mạng theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới. Xây dựng và thực hiện các chuẩn mực văn hóa trong lãnh đạo, quản lý. Chú trọng xây dựng môi trường văn hóa công sở lành mạnh, dân chủ, đoàn kết, nhân văn; ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm bệnh quan liêu, bè phái, mất đoàn kết, chủ nghĩa cơ hội và thực dụng.
Tăng cường đầu tư nguồn lực cho phát triển văn hóa, con người đảm bảo tương xứng với tăng trưởng kinh tế và mục tiêu phát triển toàn diện của tỉnh. Chú trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, người làm công tác văn hóa, nghệ thuật; chú trọng tính đặc thù của văn hóa, bảo đảm để văn hóa, văn học, nghệ thuật vừa phát triển đúng định hướng, vừa bảo đảm tự do sáng tạo của cá nhân trên cơ sở phát huy tính tự giác cao với mục đích đúng đắn. Cần thay đổi nhận thức coi nhẹ vai trò của văn hóa, xem văn hóa không phải là ngành sản xuất. Cần xác định đầu tư cho văn hóa chính là đầu tư cho phát triển, đầu tư cho nguồn lực con người; đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho ngành công nghiệp văn hóa có tiềm năng phát triển nhanh ở địa phương.
Ba là, phát huy bản sắc, giá trị văn hóa của các dân tộc và phẩm chất con người Sóc Trăng với xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Phát huy mạnh mẽ truyền thống văn hóa, con người Sóc Trăng trong điều kiện mới, hình thành lối sống có ý thức tự trọng, tự chủ, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật; tôn trọng kỷ luật, kỷ cương, quy ước cộng đồng, bảo vệ môi trường; đề cao trách nhiệm cá nhân đối với bản thân, gia đình và xã hội. Gắn xây dựng, phát triển con người với thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế của tỉnh.
Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, giáo dục, khoa học cần tập trung nâng cao phẩm chất con người về trí lực, thể lực, đạo đức, tâm hồn, tình cảm, kỹ năng sống, có ý chí, tự lực, tự cường, sáng tạo; khẳng định, tôn vinh cái đúng, cái tốt đẹp, tích cực, cao thượng; nhân rộng các giá trị cao đẹp, nhân văn mới.
Đấu tranh phê phán, đẩy lùi cái xấu, cái ác, lạc hậu; chống các quan điểm, hành vi sai trái, tiêu cực ảnh hưởng xấu đến xây dựng nền văn hóa; thực hiện những biện pháp nhằm ngăn chặn hiệu quả sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, đẩy lùi tiêu cực và các tệ nạn xã hội.
Thứ tư, triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả Hệ giá trị quốc gia, Hệ giá trị văn hóa, Hệ giá trị gia đình và Chuẩn mực con người Việt Nam; kết hợp chặt chẽ xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh với phát triển toàn diện con người Sóc Trăng.
Đảng bộ xác định, việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam trên cơ sở triển khai thực hiện các Hệ giá trị quốc gia, Hệ giá trị văn hóa, Hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của các cấp ủy đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị trong các hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội, đời sống. Trên cơ sở các hệ giá trị này, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên, các ngành, các cấp trên địa bàn tỉnh cần nghiên cứu, cụ thể hóa các hệ giá trị sao cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế của từng lĩnh vực, từng ngành, địa phương. Trong đó, coi trọng phát triển toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, đời sống văn hóa; tạo điều kiện thuận lợi để các giá trị văn hóa, chuẩn mực con người Sóc Trăng không ngừng được bổ sung, phát triển, thực sự là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực đột phá cho phát triển nhanh và bền vững của tỉnh.
Xây dựng gia đình thực sự là tế bào lành mạnh của xã hội, là cái nôi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách văn hóa, giáo dục nếp sống cho con người. Nhân rộng các mô hình gia đình văn hóa tiêu biểu. Xây dựng mỗi trường học phải thực sự là một trung tâm văn hóa giáo dục, rèn luyện con người toàn diện. Xây dựng đời sống văn hóa ở địa bàn dân cư, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đoàn kết, dân chủ, văn minh. Phát huy các giá trị, nhân tố tích cực trong văn hóa tôn giáo, tín ngưỡng; khuyến khích các hoạt động tôn giáo tiến bộ, gắn bó với dân tộc, “tốt đời, đẹp đạo”.
Tiếp tục quảng bá, giới thiệu hình ảnh quê hương và con người Sóc Trăng; bảo vệ, phát huy các giá trị tốt đẹp, bền vững của truyền thống văn hóa địa phương và bản sắc văn hóa đặc trưng Kinh - Khmer - Hoa. Khơi dậy phẩm chất văn hóa của con người Sóc Trăng trong thời kỳ mới: “Tự tin, tự chủ, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm” vì mục tiêu phát triển của tỉnh và chung sức thực hiện các chính sách an sinh xã hội vì cộng đồng.
Thứ năm, đẩy mạnh xây dựng văn hóa trong chính trị, văn hóa trong kinh tế; tăng cường đầu tư các nguồn lực phục vụ công cuộc phát triển văn hóa, chăm lo nguồn lực con người đáp ứng yêu cầu phát triển.
Mục tiêu của sự nghiệp đổi mới hiện nay là hướng tới sự phát triển bền vững của tỉnh. Một trong những nhân tố quan trọng để xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh đó là: đẩy mạnh việc xây dựng văn hóa trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước và các đoàn thể. Trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, tận tụy, hết lòng “phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân”; tiên phong, gương mẫu; tuân thủ pháp luật, chấp hành kỷ luật, kỷ cương. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Chú trọng xây dựng văn hóa trong kinh tế. Nếu kinh tế là cơ sở vật chất của xã hội thì văn hóa là nền tảng tinh thần và là nguồn lực nội sinh, động lực của xã hội. Tạo lập môi trường văn hóa lành mạnh, tiến bộ để các doanh nghiệp tham gia xây dựng, phát triển văn hóa. Thúc đẩy xây dựng văn hóa kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp trong tỉnh.
Đẩy mạnh xã hội hóa, huy động các nguồn đầu tư cho xây dựng và phát triển văn hóa, con người. Bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích thu hút các tổ chức, cá nhân đóng góp nguồn lực cho hoạt động văn hóa, xây dựng các công trình văn hóa - nghệ thuật, tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh. Khuyến khích liên doanh, liên kết giữa các thành phần kinh tế với các đơn vị công lập để khai thác, sử dụng hiệu quả các công trình văn hóa, lịch sử. Thực hiện quyết tâm chính trị xây dựng và hình thành những điểm nhấn về phát triển văn hóa, hoạt động văn hóa, hướng Sóc Trăng là điểm đến hấp dẫn, là nơi cần đến để tìm hiểu, thụ hưởng các giá trị văn hóa.
Thứ sáu, bồi dưỡng các nhân tố mới, nhân rộng điển hình tiêu biểu trong thực hiện, giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa và phẩm chất con người Sóc Trăng.
Các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội phải thường xuyên vận động, xây dựng, biểu dương, cổ vũ những tấm gương tiêu biểu trong lĩnh vực văn hóa, nhất là văn hóa trong lãnh đạo, quản lý, ứng xử, giao tiếp và cuộc sống. Ra sức đẩy mạnh và nhân rộng các phong trào thi đua “người tốt, việc tốt”, “dạy tốt, học tốt”, “xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa”; “xây dựng các xã, phường, thị trấn văn hóa”, “cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa”... tạo động lực thúc đẩy xây dựng đời sống văn hóa, làm cho các giá trị văn hóa ngày càng thấm sâu và lan tỏa trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội để mọi người dân được hưởng thụ đời sống văn hóa, tinh thần tốt đẹp.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về văn hóa, xây dựng văn hóa, chăm lo nguồn lực con người là những nội dung chứa đựng giá trị cốt lõi của quốc gia - dân tộc mà toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đã và đang phấn đấu thực hiện. Với truyền thống lịch sử văn hóa và con người Sóc Trăng, việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc và con người Sóc Trăng, đáp ứng yêu cầu đổi mới, hội nhập và phát triển” là động lực tinh thần to lớn để vượt qua khó khăn, thách thức, nêu cao ý chí tự lực, tự cường, khát vọng phát triển, kết hợp với chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và sức mạnh của toàn dân tạo thành sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội mà Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra.
NGUYỄN VĂN ĐỊNH - Phó trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Sóc Trăng